سیزده فروردین روزی است که در نظر عوام به نحسی معروف است اما بر خلاف این نظر ، این روز ،عید بوده و دارای اداب خاصی است و از زمان های دور در ایران این رسوم اجرا می شده است . اکنون می پردازیم به ذکر برخی از این رسوم:
خروج از خانه و رفتن به دامان طبیعت
در مورد سیزده فروردین و دلیل اعتقاد به خروج افراد از خانه، روایات زیادی وجود دارد. از جمله گفته شده در این روز از زمینلرزهای به وقوع پیوسته و آنهایی را که در خانه بودهاند، از بین برده است اما آنها که در طبیعت بودهاند جان سالم به در بردهاند بنابراین مردم برای رفع نحوست این روز باید از خانه خارج شوند.
یا در روایتی دیگر آمده که روز سیزده فروردین، اوج باز شدن شکوفهها و نوبرانه محصولات کشاورزی است و روانی رود و سبزی دشت که سمبلی از زندگی است افراد را به طرف طبیعت میکشاند.
در روایت دیگری نیز علت تعطیلی و جشن این روز را در این دانستهاند که زمانی بین دو گروه متخاصم درگیری شدیدی رخ میدهد و یکی از دو گروه که در نهایت بداقبالی بوده در این روز به پیروزی میرسد و از آن زمان این روز تعطیل اعلام شد و مردم برای جشن و سرور به خارج از خانه رفتند.
سبزه به اب دادن
یکی از رسوم این روز به آب دادن سبزه نو هفتسین است که مردم برای استقبال از بهار و خوشامد به آن، رویانده بودند.
کاشتن سبزه قبل از عید نوروز خود فلسفه خاصی دارد. شاید از آنجا که در ایران باستان رنگ سبز به حرمت طراوات و شادابیاش رنگ مقدس شمرده میشد، سبزه یکی از ملزومات سفره هفتسین قرار گرفت. سبزه نمادی از سرسبزی، شادابی، فراوانی و برکت سال است و سبز زکردن گندم وجود امثال آن، نوعی یادآوری به زمین برای باروری محسوب میشود. از ابوریحان بیرونی نقل است که در هر شخصی از راه تبریک در طشتی جو کاشت، سپس این اسم در ایران پایدار ماند که روز نوروز در کنار خانه هفت نوع از غلات در هفت استوانه بکارند و از روییدن این غلات، خوبی و بدی زراعت و حاصل سالیانه را حدس بزنند.
در گذشته رسم بر آن بود که قبل از نوروز 12 نوع از حبوبات و یا غلات (به فال 12 ماه سال) و گاهی نیز به نسبت هفت امشا سپند، هفت نوع سبزه را سبز میکردند و هر کدام از آن سبزهها که رشد بیشتری پیدا میکرد نشانی فراوانی وقوع آن نوع غله در سال آتی تلقی میکردند. پس از پایان مراسم نوروز و در روز سیزدهم فروردین، سبزه را در کنار نهرها میگذاشتند و یا به اولین جوی آب روان میسپردند.
بعضی عقیده دارند که دادن سبزه به آب روان، خاطرات بد سال کهنه را میشوید و از یاد میبرد و بعضی بر این باورند که با این عمل سبزه بهار از طریق رود به سراسر زمین منتقل میشود و طراوت و شادابی به طبیعت باز میگردد.
سبزه گره زدن
افسانهً آفرینش در ایران باستان و مسئلهً نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی دربارهً کیومرث حائز اهمیت زیادی است. در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است. گفته های حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و انبیاء و گفته های مسعودی در کتاب مروج الذهب جلد دوم و بیرونی در کتاب آثار الباقیه بر پایهً همان آگاهی است که در منابع پهلوی وجود دارد. مشیه و مشیانه که پسر و دختر دوقلوی کیومرث بودند روز سیزده فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج نمودند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته شده نبود آن دو به وسیله گره زدن دو شاخه پایهً ازدواج خود را بنا نهادند. این مراسم را بویژه دختران و پسران دم بخت انجام میدادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت می کنند و علف گره می زنند. این رسم از زمان کیانیان تقریباً متروک شد ولی در زمان هخامنشیان دوباره شروع شده و تا امروز باقی مانده است. در کتاب مجمل التواریخ چنین آمده " اول مردی که به زمین ظاهر شد پارسیان او را گل شاه گویند. پسر و دختری از او ماند که مشیه و مشیانه نام گرفتند و روز سیزدهً نوروز با هم ازدواج کردند و در مدت پنجاه سال هیجده فرزند بوجود آوردند و چون مردند جهان نود و چهار سال بی پادشاه بماند " . چنانکه در بحث جشن نوروز اشاره شد کردهای ایران و عراق که زرتشت را از خود می دانند روز سیزدهم فروردین را جزو جشن نوروز به حساب می آورند.
در فرهنگ اساطیر برای رسم های سیزده بدر، معنی های تمثیلی آورده : شادی و خنده در این روز به معنی فروریختن اندیشه های تیره و پلیدی، روبوسی نماد آشتی و به منزله تزکیه، خوردن غذا در دشت نشانهً فدیه گوسفند بریان، به آب افکندن سبزه های تازه رسته - نشانه دادن هدیه به ایزد آب یا " ناهید " و گره زدن سبزه برای باز شدن بخت و تمثیلی برای پیوند زن و مرد برای تسلسل نسلها، رسم مسابقه ها به ویژه اسب دوانی - یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
*AboutUs*>